شيبا صنعت

الكتروموتور مشعل

صنايع با پيشرفت هرچه بيشتر خود نيازمند تجهيزات جديدتري شدند به طوري كه ساختار كاركرد بعضي از قسمت ها دچار تغيير گرديد. جمعيت رو به رشد در هر كشور و نيز ساختمان سازي هاي بزرگتر در شهرها منجرگرديد كه ساختمان ها براي رفع نيازهاي آسايش ساكنين خود داراي قسمتي جديد به نام موتورخانه ها شوند. مي توان گفت موتورخانه ها قلب تپنده در سيستم هاي حرارت مركزي ساختمان ها به شمار مي روند لازم به ذكر است كه پيشرفت در تمامي عرصه هاي صنعتي و ساختماني متوقف نشده به طوري كه سيستم حرارت مركزي به شكلي مستقل براي هر واحد به نام پكيج حرارتي تبديل شد. امروزه پكيج ها به دو صورت ديواري و زميني ارائه مي شوند.

موتورخانه ها در پايين ترين قسمت ساختمان ها تعبيه مي شوند و بايد داراي سيستم تهويه هواي مناسبي باشند. موتورخانه ها داراي خصوصيات و قوانين اجرايي خاص مي باشند كه توصيفشان در اينجا ميسر نمي باشد.

موتورخانه ها به منظور ايجاد هوايي ايده آل در فصول مختلف ممكن است داراي خصوصيات و تجهيزات مختلفي باشند.اگرسيستم يك موتورخانه فقط مختص توليد گرما باشدمثل شوفاژ به گرمايش مركزي و اگر داراي تجهيزات سرمايشي باشد مثل چيلرها به سيستم سرمايش مركزي شناخته مي شوند.

قابل ذكر است كه اگر موتورخانه ها داراي همه حالات توليد گرما و سرما و نيز براي تهويه مطبوع فعاليت كنند به سيستم هاي HVAC شناخته مي شوند.

در صنايع به دليل نياز شديد به تجهيزات و دستگاههايي كه بتوانند عمليات توليد را بهينه تركرده و همچنين قابليت اطمينان بالايي داشته باشند همواره مهم و قابل تأمل بوده است.

زماني كه صحبت از بخار و توانايي هاي آن و نيروي بالقوه آن مي شود مي توان از ديگ هاي بخار نام برد از توليد اولين ديگ بخار در دنيا نزديك به 300سال مي گذرد  و همواره در طي سالها دچار تغيير و تحول گرديده است.

ديگ هاي بخار امروزي بر دونوع :

1.ديگ هاي لوله آتشي

2.ديگ هاي لوله آبي تقسيم ميشوند.

سيستم هاي گرمايشي در ساختمان ها بيشتر سيستم آبگرم هستند ولي سيستم هاي ديگ بخار به دليل فشار و حرارت بالاي كار داراي محدوديت هايي براي استفاده در ساختمان هستند.سيستم هاي ديگ بخار براي مصارف عمومي به كار گرفته نمي شوند.

درصنايعي مثل پتروشيمي,توليد رب گوجه فرنگي,سالن پرورش قارچ,دامداري ها و مرغ داري ها,پالايشگاه ها و نيروگاهها استفاده از ديگ هاي بخار بسيار پركاربرد مي باشند.

تمامي سيستم هاي گرمايش داراي يك مشعل بوده كه وظيفه ايجاد حرارت در سيستم را دارد.

از لحاظ تخصصي مي توان مشعل هارا بر اساس نوع سوخت به تيپ هاي گازسوز,مايع سوز و جامد سوز طبقه بندي كرد.همچنين مي توان مشعل ها رابر اساس نحوه كار به گروههاي مشعل تبخيري سوخت,مشعل پودركننده سوخت و مشعل گريز از مركز طبقه بندي نمود.

مشعل خود داراي چندين قسمت مهم و اصلي مي باشد كه در توليد حرارت هر كدام به نوعي سهيم هستند از قسمت هاي مهم در يك مشعل مي توان به الكتروموتور آن اشاره كرد.

الكتروموتورهاي مورد استفاده در مشعل ها معمولأ به مواردي بستگي دارند كه در ظرفيت حرارتي مشعل تأثير گذار خواهند بود مواردي از قبيل دور الكتروموتور, توان,نوع متريال ساخت ودر نهايت كيفيت الكتروموتور مي باشد.

در مشعل هاي گازي به دليل اينكه احتمال وجود گاز از احتراق قبلي و يا وجود گاز در محفظه احتراق وجود دارد و روشن شدن مشعل سبب انفجار خواهد شد در اين نوع مشعل ها همواره ابتدا الكتروموتور كه به يك فن متصل شده راه اندازي شده و هواي داخل محفظه احتراق را خالي مي كند.

وجود الكتروموتور با راندمان بالا و داشتن مزيت هاي فوق العاده براي سازندگان انواع  مشعل داراي اهميت بالايي مي باشد.اين نوع الكتروموتورهاي مشعلي مي توانند از انواع الكتروموتورتكفاز و يا سه فاز باشند كه بستگي به ظرفيت و نوع مشعل دارد.

در اين راستا شركت هاي بزرگي اقدام به طراحي و توليد انواع الكتروموتورمشعل نموده  و نياز سازندگان مشعل را بر طرف مي سازند.

شركت الكتروژن و موتوژن از بزرگترين توليدكنندگان الكتروموتورهاي مخصوص مشعل مي باشد كه بر اساس استانداردهاي موجود جهاني در خطوط توليدي خود طراحي و توليد كرده است.

براي تهيه اين نوع الكتروموتورها و يا راهنماي خريد مي توانيد با مشاوران شيبا صنعت در ارتباط باشيد.

پلاك خواني موتور سه فاز و تكفاز

براي دسترسي به  اطلاعات مختلف مربوط به هر الكتروموتور دو راه داريم:

1-مطالعه ديتا شيت همراه موتور

2-مطالعه پلاك موتور

انواع موتورهاي الكتريكي در سه دسته بندي مهم الكتروموتور وجود دارند كه برخي از برند هاي موتور الكتريكي ديتا شيت (يك دفترچه است كه شرايط كاري موتور در آن نوشته شده است) ندارند و يا بايستي از سايت آنها استخراج كنيم بنابراين يكي از بهترين راه ها پلاك خواني موتور سه فاز و الكتروموتور تكفاز است.

پلاك موتور چيست ؟

پلاك موتور يك صفحه فلزي مي باشد كه مشخصات مهم هر موتور مانند ولتاژ، جريان  و  … روي آن نوشته است و روي تمام الكتروموتورهاي صنعتي نصب شده است.

 به عنوان يك متخصص بايستي با پلاك خواني موتور هاي مختلف آشنا باشيم و اطلاعات مهم را از آن استخراج نماييم. مطمئنا اين اطلاعات در موارد مختلف براي ما كاربرد دارند كه مهمترين آنها عبارت اند از:

خريد الكتروموتور

در هنگام خريد يك الكتروموتور بايستي با توجه به شرايط كاري خود يك موتور با توجه به ميزان  توان، سرعت، ولتاژ و … خريداري شود كه اين موارد روي پلاك موتور الكتريكي قيد شده است.

تعويض موتور الكتريكي

در هنگام تعويض يك موتور الكتريكي بايستي مشخصات دقيق را از روي پلاك موتور استخراج كنيم تا يك خريد بدون نقص داشته باشيم.

تعمير و نگهداري

براي نگهداري و تعميرات هر الكتروموتور نياز است تا مشخصات متناسب با كارمان را استخراج كنيم مثلا ميزان دماي محيط ما چقدر است يا اين كه ميزان رطوبت و يا نحوه ي قرار گيري موتور الكتريكي ما در محيط به چه شكل است كه بايستي آشنايي با پلاك خواني موتور الكتريكي داشته باشيم.

خريد تجهيزات

در هنگام خريد تجهيزات مختلف بايستي تجهيزات با توجه به نوع مشخصات موتور خريداري شود. مثلا در هنگام خريد تجهيزات حفاظتي مانند فيوز بايد به جريان نامي موتور توجه شود.

پس آموزش پلاك خواني موتور يك امر حياتي براي برق كاران صنعتي ومتخصصين اين حوزه مي باشد.

 آموزش پلاك خواني موتور الكتريكي

در بحث آموزش پلاك موتور بايستي با اصلي ترين مشخصه هاي روي پلاك موتور آشنا شويد كه مهمترين اين مشخصه ها در زير ليست شده اند.

نام برند موتور

تعداد فاز موتور كه در اين نمونه سه فاز است. در برخي از مدل هاي تعداد فاز را با PH  نمايش مي دهند در صورت نمايش PH-1 يعني موتور تكفاز است و در صورت نمايش PH-3 يعني موتور سه فاز است.

يا ممكن است علامت تعداد فاز را به صورت كلاه آ نشان دهند كه اگر ˜۱ يعني تكفاز و اگر  ˜۳  بود يعني موتور ما سه فاز است.

انتخاب برند مناسب يكي از ابتدائي ترين و مهمترين كارها در بحث آموزش مدار فرمان مي باشد چرا كه وقتي به بازار مراجعه ميكنيم با ده ها نوع برند موتور مواجه ميشويم و انتخاب يك برند مناسب از بين استريم، توان، هسل، موتوژن و … ممكن است براي ما دشوار باشد كه اتفاقا بعضا اختلاف قيمت چشمگيري نيز دارند.

تايپ موتور(Type)

هر كارخانه داراي چندين نوع موتور مختلف با مشخصات مختلف است كه هر كدام يك تايپ يا يك مدل خاص محسوب ميشود . با دادن نوع يا تايپ يك برند به فروشنده ديگر نيازي به گفتن اطلاعات اضافي نيست چرا كه هر تايپ موتور مشخصات ثابتي دارد.

تايپ موتور مانند مدل گوشي است، همانطور كه هر شركت صدها مدل گوشي دارد و هر مدل هم مشخصات خاص خودش را دارد، هر كارخانه الكتروموتور ممكن است ده ها مدل موتور دارد با تايپ مخصوص خودش.

توان موتور

توان موتور به دو صورت بيان ميشود يكي بر حسب كيلو وات مانند تصوير بالا كه 4KW بيان شده است يا توسط اسب بخار (HP) كه در مدل استريم 5.5 كيلو وات بيان شده بود.(مي دانيم هر اسب بخار برابر است با 746 وات)

براي تبديل اسب بخار به كيلو وات هم كافيست تعداد اسب بخار را در عدد ۷۴۶ ضرب كنيم و نتيجه را بر ۱۰۰۰ تقسيم نماييم كه توان بر حسب كيلو وات به دست آيد.

ويا براي تبديل كيلو وات به اسب بخار بايد عدد كيلو وات را در ۱۰۰۰ ضرب كنيم و نتيجه را بر ۷۴۶ تقسيم كنيم.

فركانس كاري (HZ- freq)

 يكي ديگر از اطلاعات مهم فركانس كاري هر موتور است كه روي پلاك موتور قيد شده است، كه در كشور ما اين عدد ۵۰ هرتز است اما ممكن است در كشورهاي ديگر اين عدد تغيير نمايد مثلا در آمريكا يا كانادا اين عدد به ۶۰ هرتز مي رسد.

ولتاژ كاري الكتروموتور

يكي از مهمترين موارد در پلاك خواني موتور تشخيص ولتاژ كاري است، اين اعداد و علائم بيانگر اين هستد كه بايستي موتور با چه سربندي و در چه ولتاژي در برق ايران راه اندازي شود ممكن است يك الكتروموتور شرايط راه اندازي با برق ايران را اصلا نداشته باشد. در انتهاي مقاله در مورد ولتاژ كاري موتورهاي سه فاز و انتخاب سر بندي ستاره و مثلث به صورت كامل بحث خواهيم نمود.

جريان(A – amps)

ميزان جريان كشي موتور از شبكه را نمايش مي دهد.

ميزان سرعت (speed/ rpm)

يكي ديگر از موارد مهم در هنگام پلاك خواني موتور سه فاز و تك فاز rpm است، اين عدد بيانگر ميزان سرعت چرخش روتور برحسب دور بر دقيقه مي باشد كه ممكن است با نماد r/min هم نمايش داده شود.

مدت زمان كاركرد(Duty)

مشخص كننده مدت زمان كاركرد موتوردر بار نامي مي باشد كه قالبا اين مشخصه s1 است و به معناي دائم كار بودن موتور در بار نامي است. البته  ممكن است موتور ما به جاي duty s1 مشخصه ديگري نيز داشته باشد كه موارد تكميلي در جدول زير آمده است:

 نحوه ي اتصال (CONN)

نحوه ي اتصال و سر بندي موتور را نمايش ميدهد كه ممكن است به صورت ستاره Y يا مثلث D و يا هر دو باشد.

سريال موتور(NO)

هر كدام از الكتروموتورهاي توليد شده در كارخانه يك سريال مخصوص به خود را دارند و اين كد يكتا مي باشد مانند سريال گوشي ها موبايل كه هر مدل از گوشي هاي مختلف با سريال هاي مختلفي توليد شده است.

وزن موتور

روي پلاك برخي از موتور هاي ميزان وزن موتور غالبا با واحد كيلو گرم ذكر شده است كه در پلاك موتور استريم اين عدد 43kg ذكر شده بود.

 محافظت موتور (IP)

نوع محافظت موتور در برابر نفوذ اجسام خارجي مانند گرد و غبار و رطوبت را نشان مي دهد. مثلا اگر آي پي موتور ما در پلاك خواني موتور IP 66 ذكر شده باشد يعني موتور الكتريكي ما در برابر گردو غبار و جريان آب مقاوم است.

 كسينوس في غير مجاز مي باشد(Φ)   

كسينوس في يا PF(power factor) شاخصي است كه با پيدايش بارهاي خازني و سلفي به وجود مي آيد و در صنعت نيز اين عدد بسيار براي ما مهم است چرا كه باعث جريان كشي شده و هزينه براي صاحب صنعت مي تراشد.

كسينوس في موتور بين عدد ۰ تا۱ تغيير مي كند و هر چه اين عدد به يك نزديك تر باشد براي ما بهتر است و تمام تلاش مهندسين براي استاندارد كردن اين عدد است چه در طراحي و چه در اصلاح ضريب.

 كلاس حرارتي موتور (INS CL)

هر موتور با توجه دماي مجاز عايق ها و سيم پيچ ها و موارد مختلف داراي يك كلاس حرارتي مي باشد لذا در هنگام خريد بايستي  به شرايط دمايي روي پلاك موتور توجه نمود كه اعداد زير در جدول كلاس هاي حرارتي مختلف را نشان مي دهد.

مثلا اگر در پلاك موتور CL B ذكر شده بود يعني كلاس حرارتي آن  130 درجه سانتيگراد است.

 ممكن است در برخي از پلاك يا شناسنامه موتور ميزاده بازدهي موتور بر حسب درصد نوشته شده باشد و يا مشخصه هايي  مانند كد IEC نوشته شده باشد كه نحوه ي خنك كاري موتور را شرح مي دهد.

ما در هنگام خريد موتور به چند شرط اصلي توجه مي نماييم. مانند:

1-تعداد فازها   2-توان    3-نوع برند    4-ولتاژ كاري و فركانس    5-IP  و   ....

*اما يك قسمت مهم ولتاژ كاري و انتخاب سر بندي از روي پلاك موتور

تشخيص ستاره يا مثلث بودن موتور

شايد بتوان گفت يكي از پرچالش ترين استخراج ها در پلاك خواني موتور همين مورد است ، همه ما مي دانيم كه ولتاژ برق ايران در حالت فازي ۲۳۰ ولت است و در حالت خطي ۴۰۰ ولت و اگر موتور ما به صورت مثلث سر بندي شده باشد ولتاژ روي هر كلاف ۴۰۰ ولت مي افتد و اگر به صورت ستاره سر بندي شده باشد ولتاژ روي هر كلاف ۲۳۰ ولت.

پس بايستي ولتاژ قابل تحمل كلاف هاي موتور من در حالت مثلث بزرگتر مساوي ۴۰۰ و در حالت ستاره نيز بزرگتر مساوي ۲۳۰ ولت باشد. به تصوير زير دقت نماييد.

 با مراجعه به وبسايت شيبا صنعت مي توانيد از مطالب مفيدي كه در اين زمينه وجود دارد ، استفاده كنيد.

كنترل دور به چه معناست؟
كنترل دور الكتروموتور كه در قالب كلماتي چون درايو نمودن موتور ،راه اندازي نرم موتور ،تنظيم سرعت موتور مي آيد در كارخانجات و مصارف صنعتي و هر جايي كه الكتروموتور سه فاز وجود دارد معنادار مي‌شود. چرا كه راه اندازي موتورهاي سه فاز همواره جزو مواردي هستند كه صنايع را به خود درگير كرده اند كنترل دور الكتروموتور يا همان اينورتر ها به لحاظ تنوعي كه دارند و نيز تنظيمات متفاوتي كه دارند ، به راحتي توانسته اند اين معضل را حل كنند.

انتخاب اينورتر براي كنترل دور الكتروموتور كار سختي نيست. تنها كافيست كه نوع مصرف و توان مصرفي را بدانيد ،سبك سنگين نيمه سنگين و اينكه برق تغذيه تكفاز يا سه فاز باشد. تمامي اينورترها داراي تنظيمات پيش فرض هستند و نيز دستورالعمل كنترل دور موتور كه بسته به نياز ،پارامتر مورد نظر تنظيم گردد.

روشهاي راه اندازي الكتروموتور
تنظيم دور و سرعت موتورها و به طور كلي ،كنترل دور الكتروموتور بسته به تنوع كنترل كننده ها ،انواع و اقسام مختلفي دارند. كه ميزان ارزش و قيمت اين كنترلر ها جداي از اينكه براي چه قدرت هايي باشد و بستگي به تنوع و سطح تكنولوژي اعمال شده در ساختار آنها دارد. روش هاي راه اندازي دور و سرعت به سطح و نوع تكنولوژي به كار رفته در ساختمان داخلي و اجزاء و تجهيزات الكترونيكي به كار رفته در آن ،ارتباط دارد.

كنترل دور به روش تبديل پتانسيل به فركانس
از جمله روشهاي ساده جهت كنترل دور الكترو موتورهاي ac همواره ثابت نگهداشتن نسبت تبديل پتانسيل به فركانس مي باشد. لازم به توضيح است كه روش مذكور از آن دسته مواردي است كه در كارخانجات و مصارف صنعتي مكرر استفاده مي شود. از مزيت هاي اين مدل راه اندازي، راحت بودن آن و اينكه از نوع اسكالر است ،يعني به طور حلقه باز(open loop) داراي ماندگاري قابل قبولي است. در عوض ايرادي كه ميتوان از اين روش گرفت، بايد بگوييم كه براي مصارف و ساختارهاي نيازمند پاسخ سريع مطلوب نمي باشد.

كنترل دور به روش كنترل برداري
اما روش ديگري جهت اين منظور وجود دارد. آنهم كنترل برداري سرعت موتور كه براي موارد و مصارف با ديناميك بالا مورد استفاده قرار مي گيرد. بازو هاي هوشمند و نيز ماشينهاي ابزار از جمله مثال‌هاي اين حالت هستند. مولفه‌هاي ايجاد فلو و ايجاد گشتاور كه هردو تفكيك و تقسيم شده مولفه جريان استاتور الكتروموتور هستند، به طوري برنامه ريزي شده اند كه موتورهاي جريان متناوب از طريق رگولاتوري هاي PI همانند موتورهاي جريان مستقيم ،قابليت پاسخ سريع گشتاور را داشته باشند. روش هاي فوق از جمله روشهاي پرمصرف هستند، اما با اين حال روش هاي ديگري هم موجود است ،به عنوان مثال CLOSE LOOP كه به نوعي نمونه‌برداري از جريان است و بعدي كنترل گشتاور.

كنترل دور با اينورتر
اينورترها به جهت خاصيت ويژه ايي كه در كنترل دور الكتروموتور دارند، در مصارف و كاربردهاي مختلفي استفاده مي شوند. از جمله اين مسائل مي‌توان به صنعت تزريق پلاستيك اشاره كرد. پارامترهاي مهم در اين سيستم اطلاعات دريافتي از فيدبك شيرهاي برقي PROPERSIONAL كه عامل فشار و سرعت را كنترل مي‌كنند مي‌باشد. در اين نوع كاركرد، اينورتر جهت كنترل دور الكتروموتور، دنباله رو تغييرات ولتاژ ناشي از شيرهاي پروپرشنال ميباشد.

اين ارتباط مزاياي پراهميتي را به دنبال خواهد داشت.از ديگر كاربردهاي اينورتر مي‌توان به درايو نمودن دستگاه اكسترودر اشاره كرد. به طوري كه در نهايت محصول يكنواخت ايجاد گردد ،بدون ضايعات و بيشترين بهره وري. كنترل دور الكتروموتور جرثقيل نيز يكي ديگر از كاربرد هاي سنگين اينورتر است ،چراكه استفاده از اينورتر در سه غالب سبك سنگين و نيمه سنگين قرارمي گيرد. پايين آمدن تلفات حاصل از تعميرات و نگهداري ،افزايش طول عمرالكتروموتور، كاهش چشمگير مصرف انرژي از ديگر استفاده‌هاي اينورتر مي باشد.

برند هاي مختلف اينورتر در بازار ايران
اينورتر تكو جز برندهاي حال حاضر بازار است ،شركت تكو در تاريخ ۱۹۵۶ در كشور تايوان تاسيس شد. منطق ايده اول يا همان QUALITY FIRST بار اول به دست اين شركت به دنيا ارائه گرديد ،رتبه QUALITY FIRST تنها به شركت‌هاي داده مي‌شود كه استاندارد هاي معروفي چون NEMA،IEC،BS-EN،JIS،AS،CNS را به دست آورده باشند.

اينورتر LS از جمله محصولات اتوماسيون شركت LS كه همان نام صنعتي LG است كه در كشور كره جنوبي قرار دارد. استانداردهاي جهاني اروپايي وآمريكايي در اينورتر هاي LS مشاهده مي گردد.

تنوع محصولات LS تقريباً در تمامي صنايع موجود به چشم مي خورد. اينورتر DELTA اين نوع درايو كنترل دور موتور نيز جزو يكي از پرمصرف ترين محصولات اتوماسيون در سال هاي اخير به كار مي رود. اين درايو محصول كشور چين است.

اينورتر پنتاكس
يكي از بزرگترين مجموعه هاي توليد تجهيزات صنعتي شركت پنتاكس ميباشد ،شركت اينورتر پنتاكس مستقر در كشور ايتاليا (شهر ورنا) حفظ  استاندارد وفناوري در سطوح بالا سرلوحه كار پنتاكس است.

اين مجموعه در داخل ايران نماينده انحصاري دارد كه محصولات توليد شده در آن تحت ليسانس پنتاكس است. از ديگر اينورترهاي موجود مي توان به اينوت ،دانفوس ،هيونداي ،اشنايدر ، OMRON و غيره اشاره كرد.

با توجه به شرايط حال حاضر ايران و وجود تحريم‌ها يكي از بهترين انتخاب‌هاي اينورتر پنتاكس است چراكه توليد داخل بوده و در عين حال تحت ليسانس ،از اين بابت خدمات پس از فروش آن بسيار ارزنده خواهد بود.

عوامل تاثير گذار در انتخاب اينورتر به ترتيب : تنوع در اينورتر هاي توليدي – محبوبيت كنترل دور الكتروموتور در ميان درايوها- خدمات پس از فروش واقعي- اندازه و ابعاد و قيمت درايو.

از ديگر مواردي كه در زمان انتخاب اينورتر بايد دقت نمود و به ترتيب ولتاژ، جريان ،اندازه اضافه بار و كاربري الكتروموتورها است.

كاربران عزيز مي توانند در مجموعه شيبا صنعت اطلاعات و راهنماي هاي لازم در اين حوزه را دريافت كنند ، ما دركنار شما هستيم.