شيبا صنعت

همه افرادي كه در حوزه صنعت فعاليت دارند به نحوي نياز به راهنماي خريد الكتروموتور و يا راهنماي انتخاب الكتروموتور دارند چرا كه همه صنايع نيازمند نصب الكتروموتور به عنوان وسيله اي اوليه در خطوط توليد خود هستند. توسعه و پيشرفت صنعت باعث شده است كه انواع بسيار متنوعي از موتورهاي الكتريكي مثل الكتروموتور سه فاز و الكتروموتور تك فاز و ضد انفجار در برند هاي مختلف توليد و در بازار متنوع عرضه شوند. بنابراين، بايد در انتخاب الكتروموتور  مناسب نهايت دقت را صرف كرد و عوامل فني مختلف براي هر كاربرد را مد نظر قرار داد به صورتي كه اين وسيله پر اهميت عملكرد بهينه و مطلوبي را به دنبال داشته باشد.

مشخصات موتورها با توجه به عملكرد و كاربرد و ساختار آنها بسيار متغير است. براي مثال، پارامترهايي نظير: سرعت ثابت، گشتاور ثابت، سرعت متغير، دوره كار پيوسته يا متناوب، راه اندازي يا توقفهاي متوالي و حتي بررسي نوسان برق منطقه و غيره. كه در انتخاب الكتروموتور بايد لحاظ شود. بنابراين جهت راهنماي خريد الكتروموتور و يا در هنگام انتخاب الكتروموتور براي يك كاربرد مشخص بايد به اين نكات توجه كرد.علاوه بر موارد ذكر شده ، فاكتورهاي متعدد ديگر مانند شرايط جوي، شرايط سخت سيستم، محيط هاي غير عادي ، محيطهاي پرخطر، چرخه كار، راندمان موتور و غيره. هم بايد در نظر گرفته شود.پس هنگام انتخاب الكتروموتور بايد مشخصات فني آن را استخراج كرد .شيبا صنعت در اين مطلب سعي كرده است اطلاعات اوليه مهم را در قالب راهنماي خريد الكتروموتور به شما عزيزان ارائه دهد، پس با ما همراه باشيد.

بررسي شرايط مهم در راهنماي خريد الكتروموتور

شرايط غير عادي و اثرات آن

بررسي شرايط غير عادي كه يك موتور الكتريكي ممكن است با آنها مواجه شود در راهنماي انتخاب الكتروموتور به ما كمك مي كند كه در ادامه به آنها مي پردازيم.

شرايط غير عادي سيستم

1-ولتاژ : كمبود ولتاژ - اضافه ولتاژ - عدم تقارن در ۳ فاز - تك فاز شدن - موجهاي ولتاژ

2- فركانس : فركانس پايين - فركانس بالا

شرايط غيرعادي عملياتي

1- قفل شدگي روتور

2- سوئيچ كردن يا قطع و وصل متوالي

3- قطع شدن گذرا

4- اضافه بار

5- سايز نامناسب كابلها

شرايط محيطي

1- كم يا زياد بودن دماي محيط

2- ارتفاع زياد

3- رطوبت زياد

4- محيط مجاور يا اتمسفر خطرناك

5- در معرض بخار آب يا هواي مملو از نمك و يا بخارات نفت و روغن

مشكلات مكانيكي

1- قفل شدن يا همان گيرپاژ ياتاقانها

2- هم ترازي نادرست سيستم

3- نصب نادرست كوپلينگ

4- نصب با لرزش زياد

5- شوك خارجي ناشي از بار

وضعيت مكاني

1- تهويه ضعيف

2- انباشت آلودگي

3- در معرض تابش مستقيم آفتاب

اين توضيح لازم است كه مشكلات ذكر شده در بالا ممكن است براي يك دوره زماني كوتاه يا بلند به وجود بيايند يا ممكن است گذرا باشند. تاثير عمده اين مشكلات افزايش دماي موتور و موارد ديگر مانند از دست رفتن راندمان بهينه و افزايش توان مصرفي موتور و غيره است.

افزايش تنش هاي مكانيكي
افزايش تنش هاي مكانيكي در خريد يا انتخاب الكتروموتور باعث مشكلات زير مي شود:

1- بريدگي شفت

2- خسارت به سركلاف سيم پيچي

3- تخريب ياتاقانها

4- تخريب عايقها

افزايش دماي سيم پيچي استاتور و روتور
1- تخريب زودهنگام عايقهاي استاتور يا روتور (براي موتورهاي روتور سيم پيچي)

2- افزايش خطر آتش سوزي

3- شكستگي ميله هاي روتور و يا رينگ انتهايي روتور (براي موتورهاي قفس سنجابي)

همه موتورها در طول عمر كاري خود با اين شرايط غيرعادي مواجه مي شوند توجه به مشكلات بالا، در مرحله طراحي به مقدار زيادي كمك مي كند كه اثرات اين شرايط ناهنجار حداقل گرديده و عملكرد مقاوم ادامه يابد.

ملاحظات طراحي
موارد زير از مهمترين فاكتورهاي مورد نياز جهت در نظر گرفتن هنگام انتخاب الكتروموتورو راهنماي خريد الكتروموتور براي كاربردهاي صنعتي مختلف هستند.

خروجي بر حسب kW/HP
دو محدوديت كلي براي انتخاب توان خروجي موتور وجود دارد.

1- محدوديت هاي مكانيكي : گشتاور شكست، حداكثر گشتاوري است كه موتور بدون اينكه متوقف شود، مي تواند توليد كند. اين يك فاكتور طراحي بسيار مهم در كاربرد الكتروموتور است . مخصوصا براي موتورهايي كه در برخي مواقع در معرض بار زيادي قرار مي گيرند. فاكتور مهم ديگر گشتاور روتور قفل است، و طبق تعريف حداكثر گشتاوري است كه موتور مي تواند در حين راه اندازي از حالت ايستا توليد كند.

2- محدوديتهاي الكتريكي ناشي از ايجاد مشكل بر روي عايق سيم پيجهاي موتور :بار الكتريكي موتور تا مقداري مي تواند افزايش يابد كه افزايش دماي عايق سيم پيچي الكتروموتور از مقدار تعيين شده متناسب با كلاس عايقي آن بيشتر نشود. طول عمر موتور به ميزان زيادي به افزايش دماي سيم پيچي آن بستگي دارد. طول عمر موتور را مي توان با جلوگيري از اضافه بار شدن خروجي آن و همچنين تعمير و نگهداري پيشگيرانه جدي و منظم افزايش داد.

سرعت موتور
اغلب موتورها به طور مستقيم با تجهيزات دوار كوپل شده اند. در اين حالت سرعت تجهيزات دوار با سرعت موتور يكسان خواهد بود. به منظور تطبيق دادن سرعت تجهيزات ، وسايلي مانند گيربكس يا جعبه دنده، زنجير يا تسمه ها را در محل اتصال موتور با تجهيزات دوار نصب مي كنند. در اين حالت، جهت اتصال با وسايل كاهنده يا افزاينده سرعت لازم است شفت روتور بصورت مناسبي آماده شده باشد. بنابراين مشخصات محل نصب، بدنه، شفت و درپوشهاي موتور بايد با اين نياز مطابقت داشته باشد. اگر از درايو سرعت متغير براي تغيير سرعت استفاده مي شود،موتور بايد با اين نوع كاربري مطابقت داشته باشد. احتمال دارد موتور استاندارد نتواند عملكرد مطلوب مورد انتظار را در هنگام كار با درايو سرعت متغير تامين كند.

تغييرات فركانس و ولتاژ منبع تغذيه
تغيير در پارامترهاي منبع تغذيه، مانند ولتاژ و فركانس به ميزان قابل توجهي بر عملكرد كل موتور تاثير مي گذارد. گشتاور بالاتر ناشي از اضافه ولتاژ، مي تواند مقدار كمي اضافه بار را بدون گرمايش اضافه سيم پيچي حمل كند اما فقط كوتاه مدت مي تواند اين كار را انجام دهد.. كاركرد پيوسته موتور تحت شرايط كمبود ولتاژ جريان را در حدود ۲۰درصد براي كاهش ۵درصدي ولتاژ افزايش مي دهد و تلفات مسي نيز با كاهش جريان افزايش مي يابد. در نتيجه باعث گرمايش و ادامه يافتن افزايش دما شده و در نهايت موجب سوختن سيم پيچي مي شود. در مدت راه اندازي موتور، با ۵درصد كاهش در ولتاژ تغذيه گشتاور ۱۰درصد كاهش مي يابد، كه باعث جريان راه اندازي بيشتر و در نتيجه گرم شدن سريع تر سيم پيچ ها مي شود .

راندمان موتور در هر دو حالت اضافه ولتاژ و كمبود ولتاژ كاهش مي يابد. ضريب توان با ولتاژهاي بالاتر به تندي كاهش يافته و با ولتاژهاي پايين تر بهبود مي يابد. حتي هنگامي كه موتور كم بار است، اضافه ولتاژ باعث صعود جريان و دماي موتور شده و عمر آن را كاهش مي دهد. بنابراين ، تغييرات در فركانس به مقدار ۵درصد گشتاور را به ميزان ۱۰درصد كاهش مي دهد و بالعكس كاهش فركانس به ميزان ۵درصد، گشتاور را در حدود ۱۰درصد افزايش مي دهد. پس بسيار مهم است كه اثرات تركيبي تغييرات در ولتاژ و فركانس را هنگام خريدن موتور در نظر بگيريم. عدم تقارن در ولتاژ تغذيه، باعث عدم تقارن ۶ تا ۱۰ برابري جريان نسبت به مقدار عدم تقارن ولتاژ مي شود. اين هم به نوبه خود باعث توليد جريانهاي توالي منفي در روتور شده و گرم شدن بيش از اندازه و خرابي زودرس را نتيجه مي دهد.